De acties over de geplande cultuurbezuinigingen van het kabinet breiden zich uit. Na de musea, theaters en gezelschappen trekken nu ook concertorganisatoren aan de bel. Zij waarschuwen dat de combinatie van hogere kosten, personeelskrapte en de aangekondigde btw-verhoging op cultuur de livemuzieksector zwaar zal treffen. Met protestacties, open brieven en symbolische stiltes proberen zij het publiek en de politiek wakker te schudden: “Het concertkaartje mag niet het volgende slachtoffer van de bezuinigingen worden.”
Een groeiende onvrede in de sector
Al weken gonst het van onrust in de culturele wereld. Sinds het kabinet heeft aangekondigd het lage btw-tarief voor culturele evenementen te willen schrappen, is de spanning voelbaar. Wat begon met een reeks kritische statements van brancheorganisaties, is uitgegroeid tot een landelijke actiebeweging. Concertorganisatoren, podia, festivals en artiesten bundelen de krachten om de plannen tegen te houden.
De Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals (VNPF) noemt de plannen “onverantwoord en contraproductief”. Volgens directeur Berend Schans betekent een btw-verhoging dat kaartjes 10 tot 12 procent duurder worden, terwijl de marges al flinterdun zijn.
“Het publiek is prijsgevoelig, zeker bij jonge doelgroepen. Een paar euro extra kan het verschil maken tussen wél of niet gaan.”
Druk op de portemonnee van het publiek
Voor bezoekers van concerten is de afgelopen jaren alles duurder geworden: reizen, drinken, merchandise — en nu dreigt ook de ticketprijs te stijgen.
Een gemiddeld kaartje voor een popconcert kostte in 2015 nog rond de € 30; in 2024 ligt dat al boven de € 50. Dat komt door hogere loonkosten, energieprijzen, beveiliging en productie. Een btw-verhoging zou daar nog eens bovenop komen.
Een organisator uit Amsterdam zegt:
“De drempel voor nieuwe bezoekers wordt hoger. Mensen kiezen selectiever en jongeren haken als eersten af. Dat is funest voor de aanwas van nieuw publiek.”
Volgens brancheonderzoek is de prijsgevoeligheid in de live-sector reëel: een stijging van slechts vijf euro per ticket kan al leiden tot een daling van 5 tot 10 procent in de verkoop, vooral bij kleinere zalen en lokale evenementen.
De culturele waarde van livemuziek
Livemuziek is niet alleen entertainment, benadrukken de actievoerders. Het is een essentieel onderdeel van de culturele infrastructuur. Nederland telt honderden podia — van kleine zalen in dorpen tot internationale festivals als Lowlands, Pinkpop en North Sea Jazz — die samen miljoenen bezoekers trekken en duizenden banen opleveren.
De sector draagt bij aan toerisme, horeca, werkgelegenheid en innovatie. Elk groot concert genereert economische spin-off: van hotels tot taxi’s en restaurants. Een btw-verhoging raakt dus niet alleen de concertorganisator, maar ook de lokale economie.
Volgens cijfers van de VNPF genereert elke euro die in livemuziek wordt uitgegeven gemiddeld 2,30 euro aan economische waarde. “Een hogere belasting is daarom niet alleen oneerlijk, maar economisch dom,” zegt Schans.
Politieke verdeeldheid
De aangekondigde verhoging van de btw op kunst en cultuur heeft ook binnen de Tweede Kamer verdeeldheid gezaaid. Terwijl de regeringspartijen de maatregel zien als noodzakelijk voor begrotingsdiscipline, spreken oppositiepartijen van “culturele afbraak”.
GroenLinks-PvdA, D66 en Volt hebben aangekondigd de plannen te willen blokkeren. Zij vinden dat cultuur geen luxeproduct is, maar een basisvoorziening.
Een motie van de Eerste Kamer om de verhoging niet door te voeren werd eerder aangenomen, maar het kabinet legde deze naast zich neer. Daardoor lijkt het erop dat de verhoging per 2026 alsnog van kracht wordt, tenzij de Tweede Kamer zich alsnog tegen het plan keert.
Protestacties in voorbereiding
De concertorganisatoren bereiden verschillende protestvormen voor. In diverse steden worden symbolische acties gehouden, zoals het een minuut stilleggen van het geluid tijdens concerten of het tonen van lege podia als symbool van de dreigende leegloop.
Daarnaast circuleren petities onder publiek en artiesten met de oproep “Laat de muziek niet zwijgen”. Binnen enkele dagen verzamelden die tienduizenden handtekeningen.
Ook bekende artiesten spreken zich uit. Zangeres Eefje de Visser noemde de plannen “een tik in het gezicht van makers die juist in moeilijke tijden mensen verbinden”. Rapper Typhoon tweette: “We hebben cultuur nodig om samen te blijven. Besparen op verbinding is altijd duurder.”
De kwetsbare positie van kleine podia
De actievoerders benadrukken dat vooral de kleinere podia de dupe worden van de maatregel. Waar grotere festivals soms reserves hebben of kunnen rekenen op sponsors, draait het kleine clubcircuit op vrijwilligers, subsidies en lokale steun.
Zonder lage btw moeten veel van deze zalen keuzes maken: minder concerten, duurdere tickets of zelfs sluiting.
Een programmacoördinator van een klein theater in Groningen vertelt:
“We draaien op passie, niet op winst. Maar als de kosten blijven stijgen en het publiek afhaakt, komt er een moment dat we moeten stoppen. Dat zou rampzalig zijn voor het lokale muzikale ecosysteem.”
Economische argumenten
Het ministerie van Financiën stelt dat de maatregel nodig is om de begroting te versterken. De cultuursector zou volgens de berekeningen nog steeds een verlaagd tarief houden ten opzichte van andere diensten.
Toch blijkt uit meerdere onderzoeken dat het effect van een btw-verhoging op de staatsinkomsten relatief klein is. Door dalende bezoekersaantallen en verminderde bestedingen compenseert de hogere belasting vaak niet de economische schade die volgt.
Een analyse van het CPB uit eerdere jaren liet zien dat een hogere btw op cultuur per saldo nauwelijks winst oplevert voor de schatkist, maar wél negatieve bijeffecten heeft op werkgelegenheid en consumptie.
De symboliek van het protest
Voor veel artiesten en organisatoren gaat het niet alleen om geld, maar om erkenning. Tijdens de coronacrisis werd de culturele sector als “niet essentieel” bestempeld; veel muzikanten zagen hun inkomsten volledig verdwijnen. Nu, terwijl de sector zich langzaam herstelt, voelt de nieuwe maatregel als een gemiste kans om cultuur juist te versterken.
Een concertpromotor zegt:
“We willen niet wéér uitleggen waarom cultuur belangrijk is. Muziek verbindt, inspireert en geneest. Als de overheid dat niet inziet, wie dan wel?”
Mogelijke uitwegen
De sector pleit voor alternatieven: een gefaseerde invoering, een uitzonderingspositie voor kleinere podia of een compensatiefonds dat de effecten van de btw-verhoging opvangt.
Sommige gemeenten hebben al aangegeven bereid te zijn om extra steun te bieden als het kabinet voet bij stuk houdt. In steden als Rotterdam en Utrecht worden gesprekken gevoerd over lokale maatregelen, zoals huurverlagingen of tijdelijke subsidiepotten voor livemuziek.
Daarnaast zien organisaties mogelijkheden in samenwerking met sponsors en crowdfunding, maar benadrukken dat dit geen structurele oplossing is. “Je kunt geen nationale belastingmaatregel oplossen met lokale liefdadigheid,” klinkt het in een gezamenlijke verklaring.
Conclusie
De actie van concertorganisatoren tegen het duurdere toegangskaartje is meer dan een financieel protest — het is een oproep tot erkenning van de waarde van cultuur in een tijd van politieke en economische onzekerheid.
Als de btw-verhoging doorgaat, dreigt niet alleen een prijsstijging, maar ook een verschraling van het muzikale aanbod in Nederland.
Of de politiek luistert naar de oproep van de concertorganisatoren, zal de komende maanden blijken. Eén ding is zeker: de sector heeft zijn stem hervonden — luid, ritmisch en vastbesloten om gehoord te worden.
Leave a Reply